تست های تخصصی
1ALT
برای کنترل کبد اندازه گیری می شود.
این تست ALT معمولا” همراه تستهای دیگری همچون AST ، آلکالن فسفاتاز، لاکتات دهیدروژنار (LDH) و بیلی روبین درخواست می شود.
این آنزیم بیشتر در سلول های کبد و کلیه یافت مي شود؛ مقادير بسیار کوچکتر آن نیز در قلب و عضلات یافت مي شود.در افراد سالم، سطح ALT در خون پایین است. زمانی که کبد آسیب دیده است، معمولا قبل از آن كه علائم بارزتر آسیب کبدی مانند زردی رخ دهد، ALT داخل جریان خون آزاد مي شود. این امر ALT را يك آزمایش مفید برای تشخیص آسیب کبدی مي سازد.
ALT اغلب همراه با آسپارتات آمینوترانسفراز یا به عنوان بخشی از پانل کبد براي غربالگري و یا کمک به تشخیص اختلالات کبدی درخواست مي شود. این دو از مهمترین تست ها برای تشخیص آسیب کبدی در نظر گرفته مي شود، اگر چه ALT از AST اختصاصي تر است.
ALT برای پايش درمان افراد مبتلا به بیماری کبدی و بررسي مؤثر بودن آن استفاده مي شود و ممکن است به تنهايي یا همراه با تست های دیگر برای این منظور درخواست شود.
سطح ALT در هپاتیت مزمن خيلي بالا نيست، اغلب کمتر از 4 برابر بالاترین سطح نرمال است. در هپاتیت مزمن، ALT بین حد نرمال و افزایش كم، متفاوت است. در بيشتر بیماری های کبدی، سطح ALT بالاتر ازAST است و در نتيجه نسبت AST / ALT پایین خواهد بود. چند مورد استثناء وجود دارد. نسبت AST / ALT معمولا در هپاتیت الکلی، سیروز و جراحت ماهیچه ای افزایش مي يابد.
اين تست برای تشخیص آسیب کبدی و یا کمک به تشخیص بیماری کبدی است.وقتی که پزشک فکر می کند بيمار دارای علائم اختلال کبدی است.
برخی از این علائم عبارتند از: ضعف، خستگی، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، تورم و یا درد شکم، یرقان، ادرار تیره، مدفوع رنگی روشن، خارش.
این تست ALT معمولا” همراه تستهای دیگری همچون AST ، آلکالن فسفاتاز، لاکتات دهیدروژنار (LDH) و بیلی روبین درخواست می شود.
این آنزیم بیشتر در سلول های کبد و کلیه یافت مي شود؛ مقادير بسیار کوچکتر آن نیز در قلب و عضلات یافت مي شود.در افراد سالم، سطح ALT در خون پایین است. زمانی که کبد آسیب دیده است، معمولا قبل از آن كه علائم بارزتر آسیب کبدی مانند زردی رخ دهد، ALT داخل جریان خون آزاد مي شود. این امر ALT را يك آزمایش مفید برای تشخیص آسیب کبدی مي سازد.
ALT اغلب همراه با آسپارتات آمینوترانسفراز یا به عنوان بخشی از پانل کبد براي غربالگري و یا کمک به تشخیص اختلالات کبدی درخواست مي شود. این دو از مهمترین تست ها برای تشخیص آسیب کبدی در نظر گرفته مي شود، اگر چه ALT از AST اختصاصي تر است.
ALT برای پايش درمان افراد مبتلا به بیماری کبدی و بررسي مؤثر بودن آن استفاده مي شود و ممکن است به تنهايي یا همراه با تست های دیگر برای این منظور درخواست شود.
سطح ALT در هپاتیت مزمن خيلي بالا نيست، اغلب کمتر از 4 برابر بالاترین سطح نرمال است. در هپاتیت مزمن، ALT بین حد نرمال و افزایش كم، متفاوت است. در بيشتر بیماری های کبدی، سطح ALT بالاتر ازAST است و در نتيجه نسبت AST / ALT پایین خواهد بود. چند مورد استثناء وجود دارد. نسبت AST / ALT معمولا در هپاتیت الکلی، سیروز و جراحت ماهیچه ای افزایش مي يابد.
اين تست برای تشخیص آسیب کبدی و یا کمک به تشخیص بیماری کبدی است.وقتی که پزشک فکر می کند بيمار دارای علائم اختلال کبدی است.
برخی از این علائم عبارتند از: ضعف، خستگی، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، تورم و یا درد شکم، یرقان، ادرار تیره، مدفوع رنگی روشن، خارش.
2Albumin
معرفی: فراوان ترین پروتئین پلاسما و تشکیل دهنده 55 تا65 درصد پروتئین توتال. در بیماری های کبدی، کلیوی، سوء تغذیه و سوء جذب کاهش می یابد.
کاربرد بالینی:
کنترل روند بیماری های حاد کبد، کنترل روند سیروز کبد، بررسی علل ادم و تورم
روش انجام تست: فتومتری
علل کاهش:
کاهش سنتز در موارد اختلال عملکرد کبد، از دست رفتن البومین در اثرادم، آسیت، سندرم نفروتیک و سوختگی، حاملگی، اختلالات مادرزادی در سنتز البومین، سپسی و شوک
کاربرد بالینی:
کنترل روند بیماری های حاد کبد، کنترل روند سیروز کبد، بررسی علل ادم و تورم
روش انجام تست: فتومتری
علل کاهش:
کاهش سنتز در موارد اختلال عملکرد کبد، از دست رفتن البومین در اثرادم، آسیت، سندرم نفروتیک و سوختگی، حاملگی، اختلالات مادرزادی در سنتز البومین، سپسی و شوک
3Alkaline Phosphatase
اگرچه ALP در بیشتر بافت ها وجود دارد ولی بیشترین مقدار آن در کبد، اپیتلیوم مجاری صفراوی و استخوان وجود دارد.
موکوس روده باریک و جفت هم دارای ALP هستند.
این آنزیم به دلیل افزایش عملکرد آن در محیط قلیایی آلکالن فسفاتاز نامیده می شود.
ناشتایی: حدود 12 ساعت
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های کبد-استخوان و مجاری صفراوی
نشانگر مفید و غیر اختصاصی بیماری های کبد و استخوان
افزایش در موارد زیر
کلستاز،کلانژیو کارسینوما،کارسینوم سلول های کبدی،هپاتیت حاد و مزمن،شکستگی استخوان، کارسینوم سلول های کبدی، هایپرتیروئیدیسم و هایپرپاراتیروئیدیسم
کاهش در موارد زیر:
هایپوتیروئیدیسم، بیماری ویلسون، کم خونی های شدید،هایپوفسفاتمی
موکوس روده باریک و جفت هم دارای ALP هستند.
این آنزیم به دلیل افزایش عملکرد آن در محیط قلیایی آلکالن فسفاتاز نامیده می شود.
ناشتایی: حدود 12 ساعت
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های کبد-استخوان و مجاری صفراوی
نشانگر مفید و غیر اختصاصی بیماری های کبد و استخوان
افزایش در موارد زیر
کلستاز،کلانژیو کارسینوما،کارسینوم سلول های کبدی،هپاتیت حاد و مزمن،شکستگی استخوان، کارسینوم سلول های کبدی، هایپرتیروئیدیسم و هایپرپاراتیروئیدیسم
کاهش در موارد زیر:
هایپوتیروئیدیسم، بیماری ویلسون، کم خونی های شدید،هایپوفسفاتمی
4Amylase
آمیلاز آنزیم ساخته شده توسط پانکراس میباشد که از پانکراس به دوازدهه ترشح شده و به هضم غذاهای نشاسته ای در روده باریک کمک میکند.
میزان این آنزیم در آسیب سلولهای پانکراس در بیماری پانکراتیت و سایر بیماری های پانکراس مانند انسداد مجاری پانکراس در خون افزایش میابد بنابراین در موارد وجود علائم مربوط به بیماریهای پانکراس مانند درد شدید شکمی، تب، کاهش اشتها و استفراغ این تست درخواست میشود.
کاربرد بالینی:
برای تشخیص و کنترل روند پانکراتیت، بررسی اختلالات بالای شکم، کارسینوم پانکراس
روش: Enzymatic
میزان آمیلاز ممکن است در موارد زیر افزایش یابد:
التهاب پانکراس (پانکراتیت)٬ کیست پانکراس و یا سرطان پانکراس
التهاب غدد بزاقی مثل اوریون
انسداد و یا آسیب روده
زخم معده که باعث سوراخ در دیواره معده می شود.
سنگ های کیسه صفرا که باعث التهاب پانکراس می شوند.
کتوزیس دیابتی
بارداری خارج رحمی پاره شده
نارسایی کلیه
آپاندیسیت یا پریتونیت
هپاتیت و ایدز
ماکروامیلاز
میزان این آنزیم در آسیب سلولهای پانکراس در بیماری پانکراتیت و سایر بیماری های پانکراس مانند انسداد مجاری پانکراس در خون افزایش میابد بنابراین در موارد وجود علائم مربوط به بیماریهای پانکراس مانند درد شدید شکمی، تب، کاهش اشتها و استفراغ این تست درخواست میشود.
کاربرد بالینی:
برای تشخیص و کنترل روند پانکراتیت، بررسی اختلالات بالای شکم، کارسینوم پانکراس
روش: Enzymatic
میزان آمیلاز ممکن است در موارد زیر افزایش یابد:
التهاب پانکراس (پانکراتیت)٬ کیست پانکراس و یا سرطان پانکراس
التهاب غدد بزاقی مثل اوریون
انسداد و یا آسیب روده
زخم معده که باعث سوراخ در دیواره معده می شود.
سنگ های کیسه صفرا که باعث التهاب پانکراس می شوند.
کتوزیس دیابتی
بارداری خارج رحمی پاره شده
نارسایی کلیه
آپاندیسیت یا پریتونیت
هپاتیت و ایدز
ماکروامیلاز
5Aspartate Aminotransferase
این آزمایش در غلظت های بالا در بافت های دارای متابولیسم بالا مانند عضله قلب، سلول های کبد، سلول های ماهیچه اسکلتی و در مقادیر کمتری در کلیه ها، لوزالمعده و RBC ها وجود دارد.
وقتی بیماری یا جراحت بر این سلول ها اثر بگذارد، این سلول ها لیز می شوند و AST آزاد می گردد، توسط خون برداشت می شود و سطح سرمی آن افزایش می یابد. مقدار افزایش AST با تعداد سلول های آسیب دیده رابطه مستقیمی دارد. بنابراین میزان افزایش به فاصله زمانی بین جراحت تا خون گیری بستگی دارد. اگر آسیب سلولی مزمن باشد سطح این آنزیم دائما بالا خواهد بود
به دلیل وجود AST در سلول های کبد بیماری های تاثیرگذار بر هپاتوسیت ها موجب افزایش سطح این آنزیم خواهند شد. در هپاتیت حاد سطح AST می تواند به 20 برابر مقدار طبیعی خود برسد. در انسداد خارج کبدی حاد (سنگ های صفراوی) به سرعت تا 10 برابر مقدار طبیعی می رسد و سریعا افت می کند. در بیماران مبتلا به سیروز سطح AST به شدت التهاب فعال بستگی دارد.
وقتی بیماری یا جراحت بر این سلول ها اثر بگذارد، این سلول ها لیز می شوند و AST آزاد می گردد، توسط خون برداشت می شود و سطح سرمی آن افزایش می یابد. مقدار افزایش AST با تعداد سلول های آسیب دیده رابطه مستقیمی دارد. بنابراین میزان افزایش به فاصله زمانی بین جراحت تا خون گیری بستگی دارد. اگر آسیب سلولی مزمن باشد سطح این آنزیم دائما بالا خواهد بود
به دلیل وجود AST در سلول های کبد بیماری های تاثیرگذار بر هپاتوسیت ها موجب افزایش سطح این آنزیم خواهند شد. در هپاتیت حاد سطح AST می تواند به 20 برابر مقدار طبیعی خود برسد. در انسداد خارج کبدی حاد (سنگ های صفراوی) به سرعت تا 10 برابر مقدار طبیعی می رسد و سریعا افت می کند. در بیماران مبتلا به سیروز سطح AST به شدت التهاب فعال بستگی دارد.
6BUN
در آزمایش BUN مقدار نیتروژن اوره خون اندازه گیری می گردد. اوره به عنوان محصول نهایی متابولیسم و هضم پروتئین، در کبد تولید می شود. طی هضم پروتئین به اسید های آمینه تجزیه می گردد.
این اسید های آمینه در کبد کاتابولیزه می شوند و آمونیاک آزاد تشکیل می گردد.
مولکول های آمونیاک ترکیب می شوند تا اوره را تشکیل دهند که سپس به خون وارد و برای دفع به کلیه ها منتقل می شود. بنابراین BUN ارتباط مستقیمی با عملکرد متابولیک کبد و عملکرد دفعی کلیه دارد و اندکس فعالیت این اعضا می باشد.
بیماران دارای سطوح بالای BUN ازتمی دارند با ازتمیک هستند.
این اسید های آمینه در کبد کاتابولیزه می شوند و آمونیاک آزاد تشکیل می گردد.
مولکول های آمونیاک ترکیب می شوند تا اوره را تشکیل دهند که سپس به خون وارد و برای دفع به کلیه ها منتقل می شود. بنابراین BUN ارتباط مستقیمی با عملکرد متابولیک کبد و عملکرد دفعی کلیه دارد و اندکس فعالیت این اعضا می باشد.
بیماران دارای سطوح بالای BUN ازتمی دارند با ازتمیک هستند.
7Creatinine
معرفی:
کراتینین یک محصول زاید در ماهیچه هاست که محصول شکست کراتین در چرخه تولید انرژی می باشد.
این مولکول در بدن به میزان نسبتا ثابت تولید می شود و بستگی مستقیم با حجم توده عضلانی دارد. به همین علت میزان کراتینین در مردان از زنان و کودکان بیشتر است. تقریبا تمام کراتینین تولید شده در بدن توسط کلیه ها دفع می شود. بنابراین اندازه کیری سطح این فاکتور در خون عملکرد کلیه ها را ارزیابی می کند.
کاربرد بالینی: تشخیص محدودیت میزان فیلتراسیون گلومرولی در : افزایش فشار خون، بیماری های حاد و مزمن کلیه، دیابت، هدررفتن آب بدن، آنتریت
نوع نمونه: سرم، ادرار 24 ساعته یا راندوم
افزایش در موارد زیر:
نارسایی حاد و مزمن کلیه ، دیابت، تجزیه حاد ماهیچه اسکلتی ، حجم بالای ماهیچه، آکرومگالی، میوپاتی مزمن،crush kidney، تجزیه حاد ماهیچه اسکلتی دیده می شود.
کاهش در موارد زیر:
بارداری و یا استفاده از بعضی داروها، کاهش حجم ماهیچه اسکلتی، نارسایی کلیه
کراتینین یک محصول زاید در ماهیچه هاست که محصول شکست کراتین در چرخه تولید انرژی می باشد.
این مولکول در بدن به میزان نسبتا ثابت تولید می شود و بستگی مستقیم با حجم توده عضلانی دارد. به همین علت میزان کراتینین در مردان از زنان و کودکان بیشتر است. تقریبا تمام کراتینین تولید شده در بدن توسط کلیه ها دفع می شود. بنابراین اندازه کیری سطح این فاکتور در خون عملکرد کلیه ها را ارزیابی می کند.
کاربرد بالینی: تشخیص محدودیت میزان فیلتراسیون گلومرولی در : افزایش فشار خون، بیماری های حاد و مزمن کلیه، دیابت، هدررفتن آب بدن، آنتریت
نوع نمونه: سرم، ادرار 24 ساعته یا راندوم
افزایش در موارد زیر:
نارسایی حاد و مزمن کلیه ، دیابت، تجزیه حاد ماهیچه اسکلتی ، حجم بالای ماهیچه، آکرومگالی، میوپاتی مزمن،crush kidney، تجزیه حاد ماهیچه اسکلتی دیده می شود.
کاهش در موارد زیر:
بارداری و یا استفاده از بعضی داروها، کاهش حجم ماهیچه اسکلتی، نارسایی کلیه
8GGT orGamma Glutamyle transferase
معرفی: یک انزیم دفعی صفراوی است که به طور اختصاصی در پاسخ به بیماری های انسدادی کبدی صفراوی بالا رفته و به مصرف الکل حساس است.
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های کبد و صفراوی
تشخیص افتراقی بیماران با افزایش الکالن فسفاتاز
افزایش در موارد زیر:
کلستاز، پانکراتیت،انفارکتوس میوکارد، نارسایی حاد کلیه، سندرم نفروتیک، دیابت و آسیب سلول های کبد در اثر هپاتیت یا سیروز و...
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های کبد و صفراوی
تشخیص افتراقی بیماران با افزایش الکالن فسفاتاز
افزایش در موارد زیر:
کلستاز، پانکراتیت،انفارکتوس میوکارد، نارسایی حاد کلیه، سندرم نفروتیک، دیابت و آسیب سلول های کبد در اثر هپاتیت یا سیروز و...
9 LDH or Lactate dehydrogenase
معرفی: یک انزیم حاوی روی و قسمتی از مسیر گلیکولیز است که در سیتوپلاسم تمام بافت های بدن موجود می باشد. به دنبال آسیب های سلولی مانند هیپوکسی نکروز و انواع مختلفی از شرایط نئوپلاستیک افزایش می یابد.
نمونه:سرم و مایعات بدن
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های انفاکتوس میوکارد، بیماری های کبد آمبولی ریه و تومورها
حساس ترین اندیکاتور آنزیمی بیماری های کبد
افزایش در موارد زیر:
بیماری های کلیه کبد و ماهیچه، هیپوکسی، شرایط نئوپلاستیک، بیماری های قلبی ریوی مونونکلئوز عفونی، التهاب انفارکت کلیوی پانکراتیت حاد
نمونه:سرم و مایعات بدن
کاربرد بالینی:
تشخیص و کنترل روند بیماری های انفاکتوس میوکارد، بیماری های کبد آمبولی ریه و تومورها
حساس ترین اندیکاتور آنزیمی بیماری های کبد
افزایش در موارد زیر:
بیماری های کلیه کبد و ماهیچه، هیپوکسی، شرایط نئوپلاستیک، بیماری های قلبی ریوی مونونکلئوز عفونی، التهاب انفارکت کلیوی پانکراتیت حاد
10FBS
از این آزمایش Fasting Blood Sugar برای شناسایی بیماری مرض قند (دیابت) استفاده می شود.
تفسیر نتیجه ی آزمایش:
واحد اندازه گیری قند خون میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl)است.
این تست برای تشخیص و کنترل بیماریهایی مثل دیابت شیرین انجام می شود چون عوامل متابولیکی روی مصرف و ذخیره قند اثر دارند و میزان قند خون فرد، میزان توانایی بدن را برای فعالیت های متابولیکی نشان می دهد.
این میزان در شرایط متفاوت تغییر می کند و همیشه ثابت نیست و بعد از خوردن غذا بالا می رود. به همین دلیل برای بررسی بیماری، قند خون ناشتا باید اندازه گیری شود.همچنین با افزایش سن نیز میزان قند خون می تواند بالا رود به این ترتیب که معمولا بعد از 60 سالگی هر سال میزان 1mg/dl به قند خون اضافه می شود.
این تست علاوه بر تشخیص دیابت ، به بررسی هایپر گلیسمی (باالا بودن قند خون) هیپوگلیسمی ( پایین بودن قند خون) ، میزان آن در دوره بارداری و بررسی استعداد فرد به دیابت بارداری و همچنین چکاپ می پردازد.
این تست معمولا در بیماران دیابتی همراه با تست Hb A1C و قند ادرار در خواست می شود.
عوامل مداخله گر:
استرس، بیهوشی عمومی، سوختگی ها و عفونت میتوانند موجب افزایش سطح گلوکز سرم شوند
بیشتر مایعات داخل وریدی دارای دکستروز که سریعا به گلوکز تبدیل میشوند.
استامینوفن، الکل، انسولین، پنتامیدین، پروپرانولول، مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز-کلوفیبرات و ... میتوانند موجب کاهش سطح گلوکز شوند.
سطوح بالا(هایپرگلیسمی)
بیماری DM که با عدم تحمل گلوکز و هایپرگلیسمی مشخص میشود.
پاسخ استرسی حاد مانند عفونت ها و سوختگی ها و جراحی ها
سندروم کوشینگ
نارسایی مزمن کلیوی
پانکراتیت حاد
آکرومگالی
سطوح پایین(هایپوگلیسمی)
انسولینوما
کم کاری تیرویید
کم کاری هیپوفیز
بیماری آدیسون
بیماری شدید کبدی
گرسنگی
تفسیر نتیجه ی آزمایش:
واحد اندازه گیری قند خون میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl)است.
این تست برای تشخیص و کنترل بیماریهایی مثل دیابت شیرین انجام می شود چون عوامل متابولیکی روی مصرف و ذخیره قند اثر دارند و میزان قند خون فرد، میزان توانایی بدن را برای فعالیت های متابولیکی نشان می دهد.
این میزان در شرایط متفاوت تغییر می کند و همیشه ثابت نیست و بعد از خوردن غذا بالا می رود. به همین دلیل برای بررسی بیماری، قند خون ناشتا باید اندازه گیری شود.همچنین با افزایش سن نیز میزان قند خون می تواند بالا رود به این ترتیب که معمولا بعد از 60 سالگی هر سال میزان 1mg/dl به قند خون اضافه می شود.
این تست علاوه بر تشخیص دیابت ، به بررسی هایپر گلیسمی (باالا بودن قند خون) هیپوگلیسمی ( پایین بودن قند خون) ، میزان آن در دوره بارداری و بررسی استعداد فرد به دیابت بارداری و همچنین چکاپ می پردازد.
این تست معمولا در بیماران دیابتی همراه با تست Hb A1C و قند ادرار در خواست می شود.
عوامل مداخله گر:
استرس، بیهوشی عمومی، سوختگی ها و عفونت میتوانند موجب افزایش سطح گلوکز سرم شوند
بیشتر مایعات داخل وریدی دارای دکستروز که سریعا به گلوکز تبدیل میشوند.
استامینوفن، الکل، انسولین، پنتامیدین، پروپرانولول، مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز-کلوفیبرات و ... میتوانند موجب کاهش سطح گلوکز شوند.
سطوح بالا(هایپرگلیسمی)
بیماری DM که با عدم تحمل گلوکز و هایپرگلیسمی مشخص میشود.
پاسخ استرسی حاد مانند عفونت ها و سوختگی ها و جراحی ها
سندروم کوشینگ
نارسایی مزمن کلیوی
پانکراتیت حاد
آکرومگالی
سطوح پایین(هایپوگلیسمی)
انسولینوما
کم کاری تیرویید
کم کاری هیپوفیز
بیماری آدیسون
بیماری شدید کبدی
گرسنگی
11Fe
نام‌های دیگر آزمایش
Iron, Serum Fe, Serum Iron, Fe
آزمایش‌های مرتبط
CBC, TIBC, Ferritin
موارد کاربرد تست
تشخیص افتراقی کم خونی به خصوص همراه با هیپوکرومی و یا MCV پایین ارزیابی تالاسمی و کم خونی سیدروپلاستیک در ارزیابی هموکروماتور و مسمومیت و over load آهن در بیماران دیالیزی کاربرد دارد (البته رنگآمیزی آهن مغز استخوان قطعیترین روش جهت ارزیابی وضعیت آهن است).
آهن عنصری شیمیایی است که جهت تولید گلبولهای قرمز ضروری باشد. این ماده بخش مهمی از هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز را تشکیل می‌دهد (هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در سرتاسر بدن ما منتقل میکند).
آهن همچنین برای تولید بعضی از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در بدن ضروری است. تقریباً 70 درصد آهنی که جذب میشود برای ساختن هموگلوبین مصرف میشود بقیۀ آن نیز تحت نام‌های Ferritin و Hemosiderin در بافت‌ها ذخیره میشود. اگر میزان مناسبی از این ماده از طریق رژیم غذایی دریافت نگردد، بدن از ذخایر آهن که در بافت‌ها موجود است استفاده می‌نماید در صورتی‌که این روند ادامه پیدا کند سطح آهن خون پایین می‌آید و فرد به کم‌خونی فقر آهن مبتلا میشود. در حالت بر عکس اگر میزان آهن در خون زیاد باشد این میزان به صورت متناوب در بافت‌ها ذخیره می‌گردد و به مرحله ای می‌رسد که بافت‌ها صدمه می‌بینند مانند صدماتی که به بافت کبد و پانکراس می‌رسد.
معمولاً پزشک برای اینکه تشخیص دهد کم‌خونی ناشی از نقص آهن است یا بیماریهای مزمن این آزمایش را با آزمایش‌هایی دیگر مانند Ferritin و TIBC درخواست می‌نماید.
بعضی از علائم کم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
خستگی و بی‌حالی مزمن گیجی، ضعف و سردرد و از علائم افزایش آهن در بدن می‌توان به درد مفاصل، ضعف و خستگی، درد ناحیه شکمی، تحلیل رفتن میل جنسی و مشکلات قلبی اشاره کرد. خونریزی شدید، مشکلات گوارشی و رژیم غذایی نامناسب نیز شرایطی هستند که میتوانند باعث کم‌خونی فقر آهن باشند.
سطوح بالای آهن سرم
هموسیدروز یا هموکروماتوز
مسمومیت با آهن
آنمی همولیتیک
انتقال خون حجیم
هپاتیت
مسمومیت با سرب
سطوح پایین آهن سرم
آهن ناکافی در رژیم غذایی
خونریزی مزمن
جذب ناکافی آهن از روده
اواخر بارداری
آنمی فقر آهن
Iron, Serum Fe, Serum Iron, Fe
آزمایش‌های مرتبط
CBC, TIBC, Ferritin
موارد کاربرد تست
تشخیص افتراقی کم خونی به خصوص همراه با هیپوکرومی و یا MCV پایین ارزیابی تالاسمی و کم خونی سیدروپلاستیک در ارزیابی هموکروماتور و مسمومیت و over load آهن در بیماران دیالیزی کاربرد دارد (البته رنگآمیزی آهن مغز استخوان قطعیترین روش جهت ارزیابی وضعیت آهن است).
آهن عنصری شیمیایی است که جهت تولید گلبولهای قرمز ضروری باشد. این ماده بخش مهمی از هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز را تشکیل می‌دهد (هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را در سرتاسر بدن ما منتقل میکند).
آهن همچنین برای تولید بعضی از پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در بدن ضروری است. تقریباً 70 درصد آهنی که جذب میشود برای ساختن هموگلوبین مصرف میشود بقیۀ آن نیز تحت نام‌های Ferritin و Hemosiderin در بافت‌ها ذخیره میشود. اگر میزان مناسبی از این ماده از طریق رژیم غذایی دریافت نگردد، بدن از ذخایر آهن که در بافت‌ها موجود است استفاده می‌نماید در صورتی‌که این روند ادامه پیدا کند سطح آهن خون پایین می‌آید و فرد به کم‌خونی فقر آهن مبتلا میشود. در حالت بر عکس اگر میزان آهن در خون زیاد باشد این میزان به صورت متناوب در بافت‌ها ذخیره می‌گردد و به مرحله ای می‌رسد که بافت‌ها صدمه می‌بینند مانند صدماتی که به بافت کبد و پانکراس می‌رسد.
معمولاً پزشک برای اینکه تشخیص دهد کم‌خونی ناشی از نقص آهن است یا بیماریهای مزمن این آزمایش را با آزمایش‌هایی دیگر مانند Ferritin و TIBC درخواست می‌نماید.
بعضی از علائم کم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
خستگی و بی‌حالی مزمن گیجی، ضعف و سردرد و از علائم افزایش آهن در بدن می‌توان به درد مفاصل، ضعف و خستگی، درد ناحیه شکمی، تحلیل رفتن میل جنسی و مشکلات قلبی اشاره کرد. خونریزی شدید، مشکلات گوارشی و رژیم غذایی نامناسب نیز شرایطی هستند که میتوانند باعث کم‌خونی فقر آهن باشند.
سطوح بالای آهن سرم
هموسیدروز یا هموکروماتوز
مسمومیت با آهن
آنمی همولیتیک
انتقال خون حجیم
هپاتیت
مسمومیت با سرب
سطوح پایین آهن سرم
آهن ناکافی در رژیم غذایی
خونریزی مزمن
جذب ناکافی آهن از روده
اواخر بارداری
آنمی فقر آهن
12Lipase
در پانکراتیک حاد، افزایش سطح لیپاز غالباً با افزایش آمیلاز سرمی هماهنگ است. لیپاز دیرتر به اوج می رسد و بیشتر ازآمیلاز بالا باقی می ماند. از این رو برای تشخیص تأخیری پانکراتیت حاد مفیدتر است.در پانکراتیک حاد همراه با هیپرلیپیدمیا فعالیت آمیلاز سرم ممکن است به صورت کاذب نرمال باشد. بنابراین اندازه گیری فعالیت هر دو آنزیم ضروری است.
داروهای کولینرژیک و اَپیودها باعث افزایش سطح لیپاز سرم می شوند
بیماری کلیوی ممکن است سطح لیپاز سرم را بالا ببرد.
در شروع پانکراتیت (۸- ۴ ساعت ابتدایی) میزان لیپاز سرم همانند آمیلاز افزایش می یابد، اما مقادیر افزایش یافته لیپاز به مدت طولانی تری (۱۰-۷ روز) نسبت به آمیلاز در سرم باقی می ماند.
افزایش ۲ تا ۵۰ برابری نسبت به محدوده مرجع گزارش شده است. افزایش لیپاز سرم لزوماً متناسب با شدت درگیری پانکراس نیست.
سطح لیپاز سرم در پانکراتیت حاد ، پانکراتیت مزمن ، سرطان لوزالمعده، کیست کاذب لوزالمعده، کوله سیستیت حاد،کلانژیت، انسداد مجاری خارج کبدی، نارسایی کلیه، انسداد یا انفارکتوس روده، التهاب یا تومور غده بزاقی و زخم پتپیک افزایش می یابد.
داروهای کولینرژیک و اَپیودها باعث افزایش سطح لیپاز سرم می شوند
بیماری کلیوی ممکن است سطح لیپاز سرم را بالا ببرد.
در شروع پانکراتیت (۸- ۴ ساعت ابتدایی) میزان لیپاز سرم همانند آمیلاز افزایش می یابد، اما مقادیر افزایش یافته لیپاز به مدت طولانی تری (۱۰-۷ روز) نسبت به آمیلاز در سرم باقی می ماند.
افزایش ۲ تا ۵۰ برابری نسبت به محدوده مرجع گزارش شده است. افزایش لیپاز سرم لزوماً متناسب با شدت درگیری پانکراس نیست.
سطح لیپاز سرم در پانکراتیت حاد ، پانکراتیت مزمن ، سرطان لوزالمعده، کیست کاذب لوزالمعده، کوله سیستیت حاد،کلانژیت، انسداد مجاری خارج کبدی، نارسایی کلیه، انسداد یا انفارکتوس روده، التهاب یا تومور غده بزاقی و زخم پتپیک افزایش می یابد.
13P
مقدار فسفات را در خون اندازه گیری می کند. فسفات یک ذره بار دار (یون) است که حاوی فسفر معدنی می باشد. بدن برای ساخت استخوان ها و دندان ها، حفظ عملکرد عصبی و انقباض عضلات به فسفر احتیاج دارد.
حدود 85% از فسفر بدن به شکل فسفات در استخوان ها یافت می شود. بقیه آن در بافت های سراسر بدن ذخیره می شود.
کلیه ها کمک می کنند که مقدار فسفات در خون کنترل می شود. فسفات اضافی توسط کلیه ها از طریق ادرار دفع می شود. مقدار فسفات خون بر سطح کلسیم خون تاثیر می گذارد.
کلسیم و فسفات بر خلاف جهت یکدیگر عمل می کنند و به موازات افزایش کلسیم، فسفات کاهش می یابد؛ اما این ارتباط بین کلسیم و فسفات در برخی بیماری ها یا عفونت ها مختل می شود. به همین دلیل معمولا کلسیم و فسفر همزمان اندازه گیری می شوند.
دلایل انجام آزمایش فسفر خون
بررسی سطح فسفات در هنگام شک به بیماری کلیوی یا استخوانی
بررسی مشکلات غدد داخلی مثل غده پاراتیروئید
بررسی غیر طبیعی بودن میزان ویتامین Dدر بدن
دلایل افزایش فسفر خون
بیماریهای کلیوی
اختلال غده پاراتیروئید
آکرومگالی
رابدومیولیز
ترمیم شکستگی های استخوانی
کتو اسیدوز دیابتی درمان نشده
بیماری استخوانی
مصرف خیلی زیاد ویتامینD
لنفوم یا میلوم پیشرفته
کم خونی همولیتیک
سارکوئیدوز
متاستاز استخوانی
کاهش منیزیم خون
بارداری
دلایل کاهش فسفر خون
سوختگی شدید
بیماری کلیوی یا کبدی
پر کاری غده پاراتیروئید
اختلالات استخوانی مثل نرمی استخوان یا استئومالاسی
کمبود ویتامینD
سوء تغذیه شدید
الکلیسم
سپسیس با باکتری گرم منفی
آلکالوز
مصرف مداوم آنتی اسید
پس از مصرف انسولین یک کاهش موقت در فسفر خون بوجود می آید
حدود 85% از فسفر بدن به شکل فسفات در استخوان ها یافت می شود. بقیه آن در بافت های سراسر بدن ذخیره می شود.
کلیه ها کمک می کنند که مقدار فسفات در خون کنترل می شود. فسفات اضافی توسط کلیه ها از طریق ادرار دفع می شود. مقدار فسفات خون بر سطح کلسیم خون تاثیر می گذارد.
کلسیم و فسفات بر خلاف جهت یکدیگر عمل می کنند و به موازات افزایش کلسیم، فسفات کاهش می یابد؛ اما این ارتباط بین کلسیم و فسفات در برخی بیماری ها یا عفونت ها مختل می شود. به همین دلیل معمولا کلسیم و فسفر همزمان اندازه گیری می شوند.
دلایل انجام آزمایش فسفر خون
بررسی سطح فسفات در هنگام شک به بیماری کلیوی یا استخوانی
بررسی مشکلات غدد داخلی مثل غده پاراتیروئید
بررسی غیر طبیعی بودن میزان ویتامین Dدر بدن
دلایل افزایش فسفر خون
بیماریهای کلیوی
اختلال غده پاراتیروئید
آکرومگالی
رابدومیولیز
ترمیم شکستگی های استخوانی
کتو اسیدوز دیابتی درمان نشده
بیماری استخوانی
مصرف خیلی زیاد ویتامینD
لنفوم یا میلوم پیشرفته
کم خونی همولیتیک
سارکوئیدوز
متاستاز استخوانی
کاهش منیزیم خون
بارداری
دلایل کاهش فسفر خون
سوختگی شدید
بیماری کلیوی یا کبدی
پر کاری غده پاراتیروئید
اختلالات استخوانی مثل نرمی استخوان یا استئومالاسی
کمبود ویتامینD
سوء تغذیه شدید
الکلیسم
سپسیس با باکتری گرم منفی
آلکالوز
مصرف مداوم آنتی اسید
پس از مصرف انسولین یک کاهش موقت در فسفر خون بوجود می آید
14TIBC
این تست و تست ترانسفرین و اشباع ترانسفرین همراه با آزمایش آهن خون انجام میشود که به براورد مقدار آهن در بدن بوسیله اندازه گیری چندین ماده در خون کمک میکند.
این تستها اغلب با هم تجویز میشود و نتایج با همدیگر انطباق پیدا می‌کنند تا به تشخیص و کنترل کمبود یا ازدیاد آهن خون کمک کند.
تست آهن سرم: مقدار آهن کل در بخش مایع خون را اندازه گیری میکند که تقریبا همه آنها به ترانسفرین متصل شده‌اند.
تست ترانسفرین: این تست مستقیما مقدار ترانسفرین را در خون اندازه می‌گیرد. این میزان بستگی به عملکرد کبد و وضعیت تغذیه شخص دارد. ترانسفرین پروتئینی ست که ممکن است به هنگام فرایند التهاب کاهش پیدا کند.
TIBC (ظرفیت اتصال آهن کل): مقدار آهن کلی که می‌تواند به وسیله پروتئین در خون متصل شود، اندازه گیری میکند. از آنجایی که ترانسفرین پروتئین متصل به آن است، تست TIBC اندازه گیری ترانسفرین در دسترس به صورت غیر مستقیم است که مقدار ترانسفرینی که برای اتصال به آهن در دسترس است، اندازه گیری میکند.
نکته:
توجه داشته باشید که TIBC عکس العمل نسبت به مقدار ترانسفرین در دسترس است، یعنی ترانسفرین و TIBC به یک معنا نیستند.
UIBC (ظرفیت اتصال به آهن غیر اشباع): این تست عکس ظرفیت ترانسفرین را اندازه می‌گیرد یعنی بخشی از ترانسفرین که هنوز با آهن اشباع نشده. اشباع ترانسفرین: تقسیم غلظت آهن بوسیله TIBC تخمین می‌زند که چه تعدادی از جایگاه‌های اتصال اشغال شده‌اند، این تست اشباع ترانسفرین نامیده میشود. در شرایط عادی، معمولا یک سوم ترانسفرین با آهن اشغال شده است. این به معنای است که حدود دو سوم ظرفیت آن خالی و در دسترس است. (غلظت آهن ممکن است بوسیله غلظت ترانسفرین و نه TIBC تقسیم شود که این مورد کمتر شایع است. این براورد مشابه معمولا ضمیمه ترانسفرین نام دارد).
فریتین: سطح فریتین را اندازه گیری میکند که پروتئینی ست که تقریبا تمامی آنها در واکنش به افزایش آهن تولید میشوند.فریتین مقدار کلی آهن را آشکار میکند. به هنگامی که کمبود آهن وجود داشته باشد پایین است و به هنگامی که آهن بدن زیاد باشد، فریتین بالا است.
پزشکان معمولا تست TIBC را برای بررسی بیماریهایی که موجب غیر طبیعی شدن میزان آهن میشود، توصیه می‌کنند. در صورتی که علائم کم خونی یا کمبود آهن در خون را داشته باشید، پزشکتان انجام تست TIBC را توصیه میکند.
در کشوری مثل ایالات متحده، کمبود آهن شایعترین نوع کمبود عناصر غذایی است. کمبود آهن معمولا علت کم خونی است اما این بیماری ممکن است بوسیله افزایش از دست رفتن خون به هنگام قاعدگی، بارداری و عفونتهای مزمن، ایجاد شود.
این تستها اغلب با هم تجویز میشود و نتایج با همدیگر انطباق پیدا می‌کنند تا به تشخیص و کنترل کمبود یا ازدیاد آهن خون کمک کند.
تست آهن سرم: مقدار آهن کل در بخش مایع خون را اندازه گیری میکند که تقریبا همه آنها به ترانسفرین متصل شده‌اند.
تست ترانسفرین: این تست مستقیما مقدار ترانسفرین را در خون اندازه می‌گیرد. این میزان بستگی به عملکرد کبد و وضعیت تغذیه شخص دارد. ترانسفرین پروتئینی ست که ممکن است به هنگام فرایند التهاب کاهش پیدا کند.
TIBC (ظرفیت اتصال آهن کل): مقدار آهن کلی که می‌تواند به وسیله پروتئین در خون متصل شود، اندازه گیری میکند. از آنجایی که ترانسفرین پروتئین متصل به آن است، تست TIBC اندازه گیری ترانسفرین در دسترس به صورت غیر مستقیم است که مقدار ترانسفرینی که برای اتصال به آهن در دسترس است، اندازه گیری میکند.
نکته:
توجه داشته باشید که TIBC عکس العمل نسبت به مقدار ترانسفرین در دسترس است، یعنی ترانسفرین و TIBC به یک معنا نیستند.
UIBC (ظرفیت اتصال به آهن غیر اشباع): این تست عکس ظرفیت ترانسفرین را اندازه می‌گیرد یعنی بخشی از ترانسفرین که هنوز با آهن اشباع نشده. اشباع ترانسفرین: تقسیم غلظت آهن بوسیله TIBC تخمین می‌زند که چه تعدادی از جایگاه‌های اتصال اشغال شده‌اند، این تست اشباع ترانسفرین نامیده میشود. در شرایط عادی، معمولا یک سوم ترانسفرین با آهن اشغال شده است. این به معنای است که حدود دو سوم ظرفیت آن خالی و در دسترس است. (غلظت آهن ممکن است بوسیله غلظت ترانسفرین و نه TIBC تقسیم شود که این مورد کمتر شایع است. این براورد مشابه معمولا ضمیمه ترانسفرین نام دارد).
فریتین: سطح فریتین را اندازه گیری میکند که پروتئینی ست که تقریبا تمامی آنها در واکنش به افزایش آهن تولید میشوند.فریتین مقدار کلی آهن را آشکار میکند. به هنگامی که کمبود آهن وجود داشته باشد پایین است و به هنگامی که آهن بدن زیاد باشد، فریتین بالا است.
پزشکان معمولا تست TIBC را برای بررسی بیماریهایی که موجب غیر طبیعی شدن میزان آهن میشود، توصیه می‌کنند. در صورتی که علائم کم خونی یا کمبود آهن در خون را داشته باشید، پزشکتان انجام تست TIBC را توصیه میکند.
در کشوری مثل ایالات متحده، کمبود آهن شایعترین نوع کمبود عناصر غذایی است. کمبود آهن معمولا علت کم خونی است اما این بیماری ممکن است بوسیله افزایش از دست رفتن خون به هنگام قاعدگی، بارداری و عفونتهای مزمن، ایجاد شود.
15Total Protein
معرفی:
از این ازمایش عمدتا برای ارزیابی وضعیت تغذیه ای پروتئین و بیماری های تغییر دهنده پروتئین استفاده می شود.
کاربرد بالینی:
افزایش ESR، پروتئینوری، ادم، پلی اوری، بیماری های مزمن کلیه، بیماری های کبد، اسهال مزمن، درد استخوان، روماتیسم، لنفوم، بارداری ترومای سخت، شوک، سوختگی، سوء تغذیه، خونریزی های داخلی و خارجی
نمونه: سرم یا پلاسما
کاهش در موارد زیر:
اختلالات سنتز، سوء تغذیه و سوءجذب، همودیالیز، خونریزی، آسیت، سندرم هدر رفتن پروتئین، نارسایی قلبی، بی تحرکی طولانی مدت،سیروز یا سایر بیماری های کبدی مثل الکلیسم مزمن
افزایش در موارد زیر:
پلاسموسیتوم،بیماری های التهابی مزمن، سیروز کبد، کم شدن آب بدن،بیماری های تروپیکال مثل جذام، بیماری های گرانولوماتوز مثل سارکوئیدوز، بیماری های کلاژن مثل SLE
از این ازمایش عمدتا برای ارزیابی وضعیت تغذیه ای پروتئین و بیماری های تغییر دهنده پروتئین استفاده می شود.
کاربرد بالینی:
افزایش ESR، پروتئینوری، ادم، پلی اوری، بیماری های مزمن کلیه، بیماری های کبد، اسهال مزمن، درد استخوان، روماتیسم، لنفوم، بارداری ترومای سخت، شوک، سوختگی، سوء تغذیه، خونریزی های داخلی و خارجی
نمونه: سرم یا پلاسما
کاهش در موارد زیر:
اختلالات سنتز، سوء تغذیه و سوءجذب، همودیالیز، خونریزی، آسیت، سندرم هدر رفتن پروتئین، نارسایی قلبی، بی تحرکی طولانی مدت،سیروز یا سایر بیماری های کبدی مثل الکلیسم مزمن
افزایش در موارد زیر:
پلاسموسیتوم،بیماری های التهابی مزمن، سیروز کبد، کم شدن آب بدن،بیماری های تروپیکال مثل جذام، بیماری های گرانولوماتوز مثل سارکوئیدوز، بیماری های کلاژن مثل SLE
16Uric Acid
معرفی:
اسید اوریک محصول نهایی متابولیسم پورین ها بوده و از نظر بالینی با نقرس همراه می باشد. وجود کریستال های مونوسدیم اورات در مایع مفصلی یا در توفوس برای نقرس تشخیصی است.
کاربرد بالینی: تست غربالگری متابولیسم، تشخیص و کنترل روند بیماری نقرس
نوع نمونه: سرم، ادرار 12 یا 24 ساعته و ادرار راندوم
روش: photometry(Uricase)
افزایش در موارد زیر:
افزایش تولید یا کاهش دفع از طریق کلیه ها، نارسایی کلیه، دیابت، پرفشاری خون، علل ژنتیکی، مسمومیت با سرب، بیماری های myelo/Limphoprolifrative، کم کاری تیروئید و پر کاری پاراتیروئید
افزایش دفع اسید اوریک در ادرار ریسک ایجاد سنگ کلیه را بالا می برد
اسید اوریک محصول نهایی متابولیسم پورین ها بوده و از نظر بالینی با نقرس همراه می باشد. وجود کریستال های مونوسدیم اورات در مایع مفصلی یا در توفوس برای نقرس تشخیصی است.
کاربرد بالینی: تست غربالگری متابولیسم، تشخیص و کنترل روند بیماری نقرس
نوع نمونه: سرم، ادرار 12 یا 24 ساعته و ادرار راندوم
روش: photometry(Uricase)
افزایش در موارد زیر:
افزایش تولید یا کاهش دفع از طریق کلیه ها، نارسایی کلیه، دیابت، پرفشاری خون، علل ژنتیکی، مسمومیت با سرب، بیماری های myelo/Limphoprolifrative، کم کاری تیروئید و پر کاری پاراتیروئید
افزایش دفع اسید اوریک در ادرار ریسک ایجاد سنگ کلیه را بالا می برد
17Zn
سایر نام ها: روی
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه، خون کامل
حجم نمونه مورد نیاز: 0.8 mL
شرایط نمونه گیری : ترجیحاً بیمار ناشتا باشد.
سرم
بعد از نمونه گیری 30 دقیقه صبر می کنیم تا نمونه لخته گردد. سپس لخته را سانتریفیوژ کرده تا سرم از فراکسیون سلولی جدا گردد.
جمع آوری سرم در ظرف عاری از فلز و نگهداری در ویال پلاستیکی صورت گیرد.
پلاسما
جداسازی سریع پلاسما و نگهداری در ویال پلاستیکی پلی پروفیلن
ملاحظات نمونه گیری
از لوله های عاری از فلز و اسیدواش استفاده شود.
سرم یا پلاسما باید ظرف 45 دقیقه از سلول جدا شود.
از پی پت جهت جابجایی سرم استفاده نکنید.
موارد عدم پذیرش نمونه
عدم استفاده از لوله های اسیدواش یا ویال پلی پروفیلن و نمونه همولیز یا ایکتریک شدید موجب رد نمونه می شود.
شرایط نگهداری
نمونه درC◦ 4 و در C◦ 20- به مدت 14 روز پایدار است.
کاربردهای بالینی
به منظور تشخیص اضافه بار یا کمبود روی انجام می شود.
روش مرجع
(AAS) Atomic Absorption Spectrophotometry
مقادیر طبیعی
سرم: 70 – 120 µg/dl
گلبولهای قرمز: 10 – 16 µg/dl
ادرار: 150 – 1200 µg/day
تفسیر
مقادیر طبیعی روی سرم بین 70 – 120 µg/dl می باشد. بیماران دچار سوختگی مبتلا به آکرودرماتیتیس انترو پولیتیکا مقادیر روی سرم آنها کمتر از µg/dl 40 می باشد. این بیماران به سرعت به مکمل روی پاسخ می دهند.
افزایش سطح
آنمی، آترواسکروز (تصلب شرایین)، بیماری عروق کرونر، کارسینوم استخوان
کاهش سطح
ایدز، عفونت حاد، استرس، سوختگی ها
عوامل مداخله گر
افزایش دهنده ها : کلروتالیدون و پنی سیلامین
کاهش دهنده ها : کورتیکواستروئیدها، استروژن ها، انترفرون ها، ضد بارداری خوراکی (OCP)، فنی توئین، تیازیدها
توضیحات : میزان روی در سرم 16 درصد بیش از پلاسما گزارش می شود. ضد انعقاد ها مقدار بسیار کمی روی دارند. نمونه سرم همولیز شده منجر به افزایش کاذب در سطح سرمی روی می شود.
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه، خون کامل
حجم نمونه مورد نیاز: 0.8 mL
شرایط نمونه گیری : ترجیحاً بیمار ناشتا باشد.
سرم
بعد از نمونه گیری 30 دقیقه صبر می کنیم تا نمونه لخته گردد. سپس لخته را سانتریفیوژ کرده تا سرم از فراکسیون سلولی جدا گردد.
جمع آوری سرم در ظرف عاری از فلز و نگهداری در ویال پلاستیکی صورت گیرد.
پلاسما
جداسازی سریع پلاسما و نگهداری در ویال پلاستیکی پلی پروفیلن
ملاحظات نمونه گیری
از لوله های عاری از فلز و اسیدواش استفاده شود.
سرم یا پلاسما باید ظرف 45 دقیقه از سلول جدا شود.
از پی پت جهت جابجایی سرم استفاده نکنید.
موارد عدم پذیرش نمونه
عدم استفاده از لوله های اسیدواش یا ویال پلی پروفیلن و نمونه همولیز یا ایکتریک شدید موجب رد نمونه می شود.
شرایط نگهداری
نمونه درC◦ 4 و در C◦ 20- به مدت 14 روز پایدار است.
کاربردهای بالینی
به منظور تشخیص اضافه بار یا کمبود روی انجام می شود.
روش مرجع
(AAS) Atomic Absorption Spectrophotometry
مقادیر طبیعی
سرم: 70 – 120 µg/dl
گلبولهای قرمز: 10 – 16 µg/dl
ادرار: 150 – 1200 µg/day
تفسیر
مقادیر طبیعی روی سرم بین 70 – 120 µg/dl می باشد. بیماران دچار سوختگی مبتلا به آکرودرماتیتیس انترو پولیتیکا مقادیر روی سرم آنها کمتر از µg/dl 40 می باشد. این بیماران به سرعت به مکمل روی پاسخ می دهند.
افزایش سطح
آنمی، آترواسکروز (تصلب شرایین)، بیماری عروق کرونر، کارسینوم استخوان
کاهش سطح
ایدز، عفونت حاد، استرس، سوختگی ها
عوامل مداخله گر
افزایش دهنده ها : کلروتالیدون و پنی سیلامین
کاهش دهنده ها : کورتیکواستروئیدها، استروژن ها، انترفرون ها، ضد بارداری خوراکی (OCP)، فنی توئین، تیازیدها
توضیحات : میزان روی در سرم 16 درصد بیش از پلاسما گزارش می شود. ضد انعقاد ها مقدار بسیار کمی روی دارند. نمونه سرم همولیز شده منجر به افزایش کاذب در سطح سرمی روی می شود.